Ευρωπαϊκή Ημέρα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων

Σήμερα που ζούμε στην εποχή της ηλεκτρονικής παγκοσμιοποίησης και όλα γίνονται αυτοματοποιημένα μέσα από υπολογιστικά συστήματα, η ηλεκτρονική επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων των πολιτών έχει ιδιαίτερη σημασία. Οι πολίτες χρησιμοποιούν προσωπικά δεδομένα στην εργασία τους, στις συνδιαλλαγές τους με το Κράτος, στις εμπορικές συναλλαγές τους, ακόμα και σε ιατρικά ζητήματα. Έχουν, λοιπόν, δικαίωμα οι εν λόγω πληροφορίες τους να προστατεύονται! Αυτό αποτελεί προϋπόθεση για την άσκηση άλλων θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως το δικαίωμα στην προστασία της ιδιωτικής ζωής, της ελευθερίας της έκφρασης και της ελευθερίας της συνείδησης.

Ως δεδομένο προσωπικού χαρακτήρα λογίζεται οποιαδήποτε πληροφορία σχετίζεται με ένα φυσικό πρόσωπο, χωρίς να έχει σημασία αν η πληροφορία αναφέρεται στον ιδιωτικό, τον επαγγελματικό ή τον δημόσιο βίο του εκάστοτε προσώπου. Τα δεδομένα προσωπικού ποικίλλουν και μπορούν, επί παραδείγματι, να είναι ένα ονοματεπώνυμο, μια φωτογραφία, μια διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, τα στοιχεία ενός τραπεζικού λογαριασμού, στοιχεία που έχουν αναρτηθεί σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πληροφορίες σχετικά με το ιατρικό ιστορικό ή η διεύθυνση IP ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή.

Στις 26 Απριλίου 2006, η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης αποφάσισε να καθιερώσει την Ευρωπαϊκή Ημέρα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, η οποία εορτάζεται κάθε χρόνο στις 28 Ιανουαρίου. Η επιλογή της ημέρας δεν είναι τυχαία. Η ημερομηνία αυτή συμπίπτει με την επέτειο (28 Ιανουαρίου 1981) του ανοίγματος για την υπογραφή της σύμβασης 108 του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της αυτοματοποιημένης επεξεργασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που αποτελεί για πάνω από 30 χρόνια τον ακρογωνιαίο λίθο της προστασίας των δεδομένων στην Ευρώπη και όχι μόνο. Φέτος, στην 8η επέτειο, με αφορμή την υπόθεση Snowden δίνεται έμφαση στη χρήση του νόμου και της τεχνολογίας στην αντιμετώπιση των υποκλοπών.

Ο στόχος της ημέρας αυτής είναι να δώσει στους πολίτες την ευκαιρία να κατανοήσουν ποιά δεδομένα τους συλλέγονται και υφίστανται επεξεργασία, γιατί γίνεται αυτό, καθώς και ποια είναι τα δικαιώματά τους σε σχέση με την εν λόγω επεξεργασία. Είναι επίσης μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να γίνουν ευρέως γνωστοί οι εγγενείς κίνδυνοι που συνδέονται με την παράνομη χρήση ή παράνομη επεξεργασία των προσωπικών τους δεδομένων.

Στις 26 Ιανουαρίου, 2009, η Βουλή των Αντιπροσώπων στις Ηνωμένες Πολιτείες ενέκρινε ψήφισμα που καθιστά την 28η Ιανουαρίου ως “Εθνική Ημέρα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων”.  Στις 28 Ιανουαρίου 2009, η Γερουσία πέρασε αντίστοιχο ψήφισμα αναγνωρίζοντας τον εορτασμό της ημέρας. Πλέον, η σημασία της ημέρας έχει ξεφύγει από τα όρια της Ευρώπης και επεκτείνεται σε Η.Π.Α. και Καναδά.

Η πρωτοβουλία αυτή επιδιώκει, επίσης, την αύξηση της ευαισθητοποίησης μεταξύ των εφήβων και νεαρών ενηλίκων για τη σημασία της προστασίας του απορρήτου των προσωπικών τους πληροφοριών στο διαδίκτυο, ιδίως στο πλαίσιο της κοινωνικής δικτύωσης. Ακόμα, προωθούνται εκδηλώσεις και δραστηριότητες σχετικά με την ανάπτυξη τεχνολογικών εργαλείων που αφορούν τον ατομικό έλεγχο των προσωπικών δεδομένων. Αναπτύσσεται διάλογος μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών όσον αφορά την προώθηση της προστασίας των δεδομένων και της ιδιωτικότητας.

Στα πλαίσια της ημέρας αυτής, προσφέρεται η δυνατότητα για συνεργασία μεταξύ των κυβερνήσεων, της βιομηχανίας, του ακαδημαϊκού κόσμου, των μη κερδοσκοπικών οργανισμών, των επαγγελματιών και των εκπαιδευτικών! Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα προσωπικά δεδομένα προστατεύονται τόσο από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε., όσο και από τη Συνθήκη της Λισαβόνας, όμως το νομοθετικό πλαίσιο χρήζει εκσυγχρονισμού! Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναγνωρίσει την ανάγκη αυτή κι έτσι τον Ιανουάριο του 2012, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε μια εκτεταμένη αναθεώρηση του νομοθετικού πλαισίου της Ε.Ε. για την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Οι προτάσεις αυτές έχουν σκοπό να ενισχύσουν τα ατομικά δικαιώματα και να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της παγκοσμιοποίησης και των νέων τεχνολογιών.

Δεν θα πρέπει να λησμονούμε πως πέρα από το ηθικό κομμάτι του ζητήματος, υπάρχει και η οικονομική πλευρά. Η συλλογή και ανάλυση προσωπικών δεδομένων πολιτών έχει αποκτήσει, πλέον, τεράστια οικονομική αξία. Μάλιστα, σύμφωνα με μελέτες, η αξία των δεδομένων των πολιτών της Ε.Ε. κατά το 2011 ήταν 315 δις ευρώ, ενώ η αξία αυτή είναι δυνατόν να πλησιάσει το 1 τρις ευρώ ετησίως μέχρι το 2020! Γίνεται εύκολα, λοιπόν, αντιληπτό πως τα ζητήματα ιδιωτικότητας και προσωπικών δεδομένων θα μας απασχολήσουν αρκετά στο άμεσο μέλλον...