Μεσογειακοί Αγώνες 2013: Το ιστορικό μιας (ακόμα) αποτυχίας

Ήδη από τις 20 Ιουνίου διεξάγονται στη Μερσίνη της Τουρκίας οι 17οι Μεσογειακοί Αγώνες, οι οποίοι θα διαρκέσουν ως τις 30 Ιουνίου. Ελάχιστοι εκτός του αθλητικού χώρου στην Ελλάδα γνωρίζουν τη διεξαγωγή ή ακόμα και την ύπαρξη των αγώνων αυτών. Σε αυτό συνέβαλλε καθοριστικά και το κλείσιμο της ΕΡΤ που είχε (όπως πάντα) αναλάβει να τους μεταδώσει τηλεοπτικά.

Οι αγώνες αυτοί δεν είναι κάτι το καινούργιο ή πρόσφατο στην ιστορία του αθλητισμού. Το 1948, κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου, ο τότε Πρόεδρος της Αιγυπτιακής Ολυμπιακής Επιτροπής Muhammed Taher Pasha πρότεινε την ιδέα για τη διοργάνωση των Μεσογειακών Αγώνων που θα ένωναν τις χώρες που βρέχονται από τη Μεσόγειο σε Ευρώπη, Ασία και Αφρική. Η ιδέα του έγινε αποδεκτή με θέρμη κι έτσι το 1951 διοργανώθηκαν οι 1οι Μεσογειακοί Αγώνες στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου με 10 συμμετέχουσες χώρες. Από τότε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι, οι αγώνες καθιερώθηκε να διεξάγονται κάθε 4 χρόνια και σήμερα στους Μεσογειακούς Αγώνες της Μερσίνης συμμετέχουν περισσότεροι από 4.000 αθλητές από 24 χώρες σε 27 διαφορετικά αθλήματα.

Σίγουρα οι Μεσογειακοί Αγώνες υπολείπονται αρκετά σε αίγλη και προβολή των Ολυμπιακών Αγώνων, αλλά δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση για αμελητέα διοργάνωση. Διεξάγονται, συνήθως, σε περιφερειακές παραθαλάσσιες πόλεις και έχουν συμβάλλει κατά το παρελθόν στην αθλητική και τουριστική τους προβολή. Για την Ελλάδα θα ήταν ακόμα μια αθλητική διοργάνωση που συμμετέχει, αν δεν είχε μεσολαβήσει το φιάσκο με την ανάληψη της διοργάνωσης.

Έχοντας κεκτημένη ταχύτητα από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 και παρακαταθήκη την επιτυχημένη διοργάνωση των 11ων Μεσογειακών Αγώνων 1991 στην Αθήνα, η Ελλάδα διεκδίκησε τη διοργάνωση των Μεσογειακών Αγώνων του 2013. Με σκοπό να δοθεί μεγαλύτερη ώθηση στην περιφέρεια και να αξιοποιηθούν οι ολυμπιακές τους εγκαταστάσεις, ο Βόλος και η Λάρισα επελέγησαν και έθεσαν από κοινού υποψηφιότητα για την ανάληψη της διοργάνωσης. Έτεροι διεκδικητές ήταν η Ριέκα της Κροατίας και η Μερσίνη της Τουρκίας. Στη δεύτερη ψηφοφορία, ο Βόλος και η Λάρισα επικράτησαν οριακά της Ριέκας με 37-34 ψήφους και ανέλαβαν τη διοργάνωση των αγώνων τον Οκτώβριο του 2007. Η Ελλάδα με τη στήριξη αρκετών κυβερνητικών στελεχών και αθλητικών παραγόντων, αλλά κυρίως με τον προϋπολογισμό των 385 εκατομμυρίων ευρώ φιλοδοξούσε να επαναλάβει τον “άθλο” του 2004.

Όλα αυτά στην προ κρίσης Ελλάδα της ευφορίας. Τον Ιανουάριο του 2011, ο προϋπολογισμός μειώθηκε στα 126 εκατομμύρια ευρώ, ενώ γίνονταν προσπάθειες να φτάσει ακόμα και στα επίπεδα των 50-60 εκατομμυρίων ευρώ. Συνέπεια αυτού ήταν η μεγάλη καθυστέρηση στην κατασκευή των απαιτούμενων έργων. Ένα από αυτά, ίσως το σημαντικότερο, ήταν η ανέγερση του “μεσογειακού χωριού” που θα φιλοξενούσε 6.000 αθλητές. Στο φάκελο διεκδίκησης είχαν συμπεριληφθεί δυο τέτοια χωριά, ένα στο Βόλο και ένα στη Λάρισα. Το κόστος του εκτιμήθηκε στα 150 εκατομμύρια ευρώ και η ματαίωση της ανέγερσης ήταν αναπόφευκτη. Για να μειωθεί το κόστος, η κυβέρνηση αντιπρότεινε τη διαμονή των αθλητών σε ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις, φοιτητικές εστίες και κρουαζιερόπλοια που θα κόστιζε μόλις 15 εκατομμύρια ευρώ!

Η μη σχολαστική τήρηση του χρονοδιαγράμματος και η ματαίωση υποβληθέντων έργων ανάγκασε τη Διεθνή Επιτροπή Μεσογειακών Αγώνων να αφαιρέσει τη διοργάνωση των αγώνων από το Βόλο και τη Λάρισα. Μετά από διαδικτυακή ψηφοφορία, επελέγη η Μερσίνη της Τουρκίας για να αντικαταστήσει το Βόλο και τη Λάρισα στη διοργάνωση των αγώνων. Με δυο χρόνια προετοιμασία και αφού ξόδεψε συνολικά περίπου 157 εκατομμύρια για την ανέγερση αθλητικών εγκαταστάσεων και άλλων υποδομών, η Μερσίνη διοργανώνει αυτές τις ημέρες τους Μεσογειακούς Αγώνες...

Η Ελλάδα με την αποτυχία αυτή δεν έχασε μόνο το γόητρο και το κύρος της. Το όλο φιάσκο κόστισε περισσότερα από 4 εκατομμύρια ευρώ για τις λειτουργικές ανάγκες της οργάνωσης, το κόστος διεκδίκησης και λοιπές υποχρεώσεις! Φυσικά, το ποσό αυτό δεν μπορεί να επιστραφεί.

Οι τοπικοί πληθυσμοί στο Βόλο και τη Λάρισα αντέδρασαν έντονα. Η διεξαγωγή των αγώνων στη Θεσσαλία θα αποτελούσε σίγουρα πόλο έλξης χιλιάδων επισκεπτών, ενώ θα ενισχυόταν άμεσα και έμμεσα η (προσωρινή) απασχόληση στα κατασκευαστικά έργα. Η ανάπτυξη του αεροδρομίου της Νέας Αγχιάλου και η σύνδεση με την Εγνατία Οδό θα έβαζε για τα καλά στο χάρτη των μεταφορών τη Θεσσαλία, ενώ τα διάφορα έργα ανάπλασης θα αναβάθμιζαν την ποιότητα ζωής των κατοίκων. Αυτή θα ήταν, υπό εξαιρετικές συνθήκες, η θετική συνεισφορά των αγώνων...

Κανείς δεν μπορεί, όμως, να αμφισβητήσει πως οι αγώνες θα αποτελούσαν εν τέλει περιττή πολυτέλεια για τη χώρα σε μια περίοδο αυστηρής λιτότητας. Χωρίς συγκεκριμένο και βιώσιμο πλάνο ανάπτυξης, η διοργάνωση μόνο πρόσκαιρα οφέλη θα είχε για τη Θεσσαλία και την Ελλάδα γενικότερα. Μετά από τις αλόγιστες σπατάλες των Ολυμπιακών Αγώνων, οι αρμόδιοι φορείς θα έπρεπε να είναι περισσότερο προσεκτικοί και οργανωμένοι στη διεκδίκηση ανάλογων διοργανώσεων, αθλητικών ή μη. Η τότε κυβέρνηση (Καραμανλή) επεδίωξε να αναλάβει άλλη μια υπερκοστολογημένη αθλητική διοργάνωση χωρίς σαφές πλάνο δράσης και η αποτυχία της ήταν θέμα χρόνου.

Οι Μεσογειακοί Αγώνες του 2013 είναι άλλη μια χαρακτηριστική περίπτωση πολιτικού φιάσκου που έρχεται να προστεθεί σε μια μακρά λίστα από αντίστοιχες αποτυχίες τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Αποτυχία δεν αποτελεί η μη διοργάνωσή της, αλλά η κακοδιαχείριση που τη συνόδευσε. Με υπέρογκους προϋπολογισμούς και στόχους εκτός πραγματικότητας δεν μπορεί καμία αντίστοιχη διοργάνωση να επιτύχει. Ας γίνει, τουλάχιστον, αυτή η αποτυχία μάθημα για την επόμενη φορά που θα επιδιώξουμε σαν χώρα την ανάληψη κάποιας σημαντικής διοργάνωσης...